|
Ukupna površina grada iznosi 10 km2 sa 180 ulica, 11 trgova i 3 bulevara.
Nadmorska visina u centru grada je 94 metara.
Osоbenost geografskog položaja Vršca i osobina reljefa područja opštine, čine ne samo različitost u odnosu na većinu drugih panonskih gradova, nego i raznolikost, bogatstvo i lepotu predela. Vršac se nalazi na 450 7’ 11’’ severne širine i 210 17’ 54’’ istočne dužine na nadmorskoj visini od 118 m, površine 10 km2.
Osnovni elementi koji karakterišu geografski položaj su:
- Pripadnost Panosnkom basenu,
- Pogranični položaj i blizina Rumunije,
- Visinska razuđenost reljeva netipična za prostor Vojvodine,
- Razvijena putna mreža i dobra saobraćajna povezanost sa okruženjem.
Najznačajnija prednost Vršca, u odnosu na okruženje je izuzetno strateško povoljna geografsko-saobraćajna lokacija, jer se opština nalazi na važnom međunarodnom putnom pravcu E-70, koji spaja dva panevropska koridora, i to X i IV.
Što se tiče eksploatacije mineralnih sirovina u opštini prisutni su kaolin i silicijum.
LOKACIJA
Vršac, jedan od najlepših banatskih gradova, nalazi se u severoistočnom delu Srbije, odnosno jugoistočnom delu Vojvodine uz rub Panonske nizije, u podnožju i na obroncima Vršačkih planina. Deo teritorije opštine Vršac zauzima prostor prirodnog rezervata Deliblatske peščare, poznate kao "Evropska Sahara".
Nalazi se severoistočno od Beograda na udaljenosti od 84 kilometara, od granice sa Rumunijom udaljen je svega 14 km, od Temišvara 77 km, administrativnog sedišta zapadne Rumunije, а оd Novog Sada udaljen je 147 km. Susedne opštine su: Bela Crkva, Kovin, Alibunar i Plandište; a veća naselja koja se nalaze u okruženju su: Opovo, Kovačica, Alibunar, Plandište, Bela Crkva, Kovin, Pančevo.
Vršac odlikuje dobra povezanost sa okolnim mestima, kao i gradovima u ovom delu Vojvodine, i to kako u drumskom tako i železničkom saobraćaju. U samom Vršcu nalazi se železnički granični prelaz prema Rumuniji a drumski kod Vatina. Na tri kilimetra od centra grada nalazi se Pilotska akademija JAT-a, a u okviru nje i aerodrom za manje avione i avio-taxi.
GRANICE
Opština Vršac se nalazi u jugoistočnom delu Vojvodine, u južnom Banatu, u kome svojom visinom dominiraju Vršačke planine, sa Guduričkim vrhom (641m), najvišim vrhom Vojvodine. Graniči se sa Republikom Rumunijom sa istočne i severoistočne strane, atarima opština Plandište sa severozapadne, Аlibunar sa zapadne, Kovin i Bela Crkva sa južne strane.
Opština po veličini teritorije spada među najveće u Vojvodini (nalazi se na 4. mestu po veličini vojvođanskih opština). Grad Vršac je sedište opštine u jugoistočnom delu Banata. Područje opštine Vršac zauzima 801 km2 i obuhvata 24 naselja.
TERITORIJA
Područje opštine Vršac prostire se na površini od 801 km2, koju karakteriše ravničarski predeo Panonske nizije.
Bogatstvom geomorfoloških oblika opština Vršac se razlikuje od većine opština Vojvodine. Idući od nižih ka višim predelima, na ovom prostoru mogu se izdvojiti sledeće osnovne morfološke celine: depresije, aluvijalna ravan reke Karaš, lesne terase, lesne zaravni, Deliblatska peščara i Vršačke planine. Deliblatska peščara i Vršačke planine predstavljaju najizrazitije morofološke motive ovog prostora, sa visokim stepenom razvojnih potencijala.
Vršačke planine imaju relativno malo prostranstvo 171 km2. Najviši je Gudurički vrh sa 641 m n.v., koji ovom visinom čini Vršačke planine najvišom tačkom Vojvodine. Podgorinske delove Vršačkih planina čine abrazivne površi akumulativnog porekla.
Na krajnjem jugozapadu prostor opštine je duboko zašao u Deliblatsku peščaru, gde se nalzi jedino naselje unutar Peščare – Šušara. Sa aspolutnom visinom većom od 180 m, teren Deliblatske peščare se lagano spušta prema severu, severoistoku i istoku, prelazeći u južnobanatsku lesnu zaravan, koja se završava u liniji naselja: Parta, Zagajica, Izbište i Uljma. Severni, severozapadni i severoistočni delovi opštine se nalaze u istočnobanatskoj depresiji, koja je istovremeno i najniži teren u okviru opštine (75 m). Između ova dva morfološka oblika, lesne zaravni i depresije, pruža se lesna teresa, koja je prilično razuđena, zaokružena vodoplavnim terenima i aluvijalnim razvnima. U jugoistočnom delu opštine, u uskom pojasu formirana je aluvijalna ravan Karaša.
Činjenica da područje opštine Vršac leži na više reljefnih celina – uticala je na formiranje mreže naselja, izgradnju mreže saobraćajnica, kao i gustinu naseljenosti. Prostor opštine Vršac, razuđen na ovakav način, daje mogućnosti za širok spektar aktivnosti.
RELJEF
Niže, zaravnjeno zemljište prostire se između Deliblatske peščare i Vršačkih planina, nadmorske visine od 80-100 m. Ovo je površina od 630 km2, a koristi se za ratarsku i vinogradarsku proizvodnju.
Vršačke planine predstavljaju geografski masiv čuka i brada koja se prirodno nadovezuju na Karpate. Po svom postanku nisu vezane za Karpate, mnogo su starije, pa su svojevrsni geološki relikt u Panonskoj niziji. Vršačke planine su deo nekadašnje planinske mase. Prave planinske oblike dobile su znatno kasnije, kada su izvršena velika raspadanja i spuštanja okolnih površina u dubine, a čitava Panonska nizija bila pokrivena vodom, poznata kao Panonsko more. Kada se voda sasvim povukla ostao je planinski masiv sa visokim kotama, brdima i brežuljcima.
Autohtone Vršačke planine su sastavljene od paleozojskih kristalnih škriljaca kroz koje se mestrimično probijaju graniti. Stene kristalnog škriljca uglavnom se pružaju pravcem sever-jug. Podbrđa su pokrivena pontskim i diluvijalnim naslagama, dok su niži predeli sa diluvijalnim i aluvijalnim nanosima. Vršačke planine na krajnjem jugo-istoku Banata, imaju pretežno oblike brsko-brežuljakstih predela čiji centralni deo ima planinski karakter. Vršačke planine strmo se dižu od Kapelinog brega (Kapele - 252 m) i Kule (399) preko Turske glave, Đakovog vrha, Vršačkog vrha, Lisičje glave, i u blagom luku prema jugoistoku preko Kulmea mare, uspele na Gudurički vrh (641), najvišu tačku u Vojvodini. Od Guduričkog vrha, preko Sedla i Male čoke, Korkane i Veršišora pa sve do reke Černe visina postepeno opadala. Na Vršačkim planima postoji više prevoja i potočnih dolina: Prevala, Široko bilo, glavica Solilo, doline Kozluk i Majdan, prevoji Kamenica i Korkana koji se sa južne strane supušta u Fizeški potok, a sa severne u dolinu Leskovica.
Poprečni profil vršačkog gorja je asimetričan. Prema severozapadu padine su strme – spuštaju se bez odseka u Mali rit. Tako je na sektoru od Vršca do Malog Središte, a odatle pa sve do Markovca severna podgorina potpuno prelazi u niže predele. Nasuprot severnoj, cela južna podgorina se spušta stepenasto u niže predele – od Kule i Turske glave na Magareći breg, od Đakovog vrha na Pavliško brdo, sa dolinama Crvenkom i Dubravom. Ispred sela Mesića visina raste tako da na Glavici dostiće 315 m, da bi ponovo prešla u niže predele – Pojana mare, Donji arđeš i Karbumari.
Severna i južna podgorina izbrazdane su malim dolinama i vododerina. Važnije potočne doline se Šemica, Markovački potok koji protiče pored Markovca, Gudurice i Velikog Središta i uliva se u Mali Rit. Pored Kozluka, na severnoj strani, nalaze se doline Majdan i Alažura, kao i vododerina Đavolja jazbina. Sa južen strane, kod sela Mesića izvire istoimeni potok koji u gornjem toku protiče kroz prostranu dolinu, sužen protiče kroz Vršac, da bi na izlazu iz grada proticao kroz prokopani kanal. Kod Sočice potok Fizeš protiče kroz prostranu dolinu.
Vršačke planine opkoljene su sa severne i južne strane brežuljakstim zemljištem – na severnoj strani od 100-200 m, a na južnoj visini brežuljaskog zemljišta opada, da bi potpunu nestala u dolini reke Karaš. Visnina pojedinih brežuljaka ne prelazi kote od 150-170 m. Niži zaravnjeni predeli nalaze se samo na severozapadu. To je izdužena uzvišica sa prosečnom nadmorskom visinom oko 100 m na kojoj su: At, Crvenka, Ludoš, Utrina, Lokva i Stmoglavica. Najviša tačka u Atu je na 115 m.
Vršački predeo je prilično siromašan vodotokovima prirodnog porekla. Jedina reka je Karaš, koji izvire u Rumuniji i protiče nedaleko od Vršca. Mesić, najveći od nekoliko potoka, izvire u brdima iznad istoimenog sela i protiče kroz sam grad. Na teritoriji južnog Banata izgrađena je od XVIII veka do danas, čitava mreža kanala za odvođenje atmosferskih i podzemnih voda. Najveći je kanal Dunav-Tisa-Dunav, koji prolazi na oko desetak kilometara od Vršca. U samom gradu je veštačko jezero koje je uređeno kao gradsko kupalište, a u blizini, u Velikom ritu postoji ribnjak površine 965 ha, poznat i kao stanište velikog broja vrsta barskih ptica i druge divljači. Područje obiluje mnogobrojnim planinskim izvorima, arteškim bunarima, izvorima termalne i niskomineralne vode, ritskim vodenim površinama i ribnjacima. U neposrednom okruženju je prirodni rezervat Deliblatske peščare i reke Dunav i Nera.
Broj naselja u opštini sa prirodnim vodotokovima je 15.
KLIMA
Klima je umerteno kontinentalna sa specifičnostima subhumidne i mikrotermalne, na koju utiču anticikloni sa Atlantika, Sredozemnog mora i sa severa, nezanemarujući je i uticaj orografsko-hidrografskih uslova na ovom području. Klimatski parametri, navedene klime, negativno utiču na vodni bilans zemljišta sa aspekta poljoprivredne proizvodnje sa jedne strane, a sa druge strane, povoljni su za pojavu naglog nadolaska poplavnih talasa, u slivovima bujičnog karaktera. Prosečna količina padavina iznosi 550 mm, a prosečna godišnja temperatura je 11,50C.
Zime su blago oštre i ponekad snegovite sa srednjom temperaturom u februaru od 2,10C.
Proleća pretežno kišna i kratka sa srednjom tremperaturom u aprilu od 11,90C.
Leta su pretežno suva, duga i topla sa srednjom temperaturom u julu od 21,50C.
Jesen je blago kišna, topla i duga sa prosečnom temperaturom u oktorbru od 12,10C.
Prelazi između godišnjih doba su umereni. Prosečne padavine su 748 mm/m2.
Vazdušna strujanja čine 7 vetrova, brzine od 2 do 7,7 m/sec, učestalosti od 4 do 20,5% godišnje, 271 dan u godini. Posebnu specifičnost Vršcu daje košava, snažan vetar u jugoistočnom Banatu. Najčešće duva u rano proleće i poznu jesen, odnosno u hladnijoj polovini godine. Brzina košave je promenljiva i kreće se od 18 do 40 km/h, a pojedini udari i do 140 i više km/h. Osim košave često duva severac i severozapadni vetar.
|